Popularne tematy
Co nam mówią grupy krwi? Skąd pochodzą ich nazwy i czym się różnią poszczególne grupy?
Nieraz słyszy się informacje, że w stacjach krwiodawstwa w Polsce zaczyna brakować krwi określonej grupy i honorowi krwiodawcy proszeni są o wsparcie. Zastanawiamy się może wtedy, czym są owe grupy krwi i dlaczego ich oznaczanie jest tak ważne. A że jest ważne, wiemy od początku XX wieku, kiedy to austriacki lekarz Karl Landsteiner, w roku 1901, odkrył na krwinkach czerwonych dwa antygeny, czyli charakterystyczne cząsteczki, które odpowiedzialne są za występowanie zjawiska aglutynacji (zlepiania) krwinek, i które stały się z czasem podstawą do wyszczególnienia znanych nam dzisiaj grup krwi.Grupa krwi w układzie AB0
Potocznie rozumiane pojęcie grupy krwi odnosi się właśnie do odkrytych przez Landsteinera antygenów, nazwanych antygenami A i B. Na podstawie dalszych badań, polski lekarz i immunolog, Ludwik Hirszfeld, wraz z Emilem von Dungernem odkryli, że na ludzkich krwinkach, wspomniane antygeny mogą występować w różnych konfiguracjach: wyłącznie antygen A, wyłącznie antygen B, zarówno antygen A, jak i B oraz brak któregokolwiek z nich. Powyższe odkrycie dało podstawę do opisania czterech grup krwi: A, B, AB, 0 (zero), które dzisiaj zaliczamy do układu grupowego krwi AB0. Coraz bardziej szczegółowe badania sprawiły, że w ramach tego głównego układu grupowego, zaczęto wyróżniać podgrupy, z których największe znaczenie mają: A1 i A2. Czasem takie właśnie oznaczenia można znaleźć na wyniku otrzymanym z laboratorium.
Istnieje bardzo dużo różnych układów grupowych krwi
Współcześnie, obok określenia głównej grupy krwi, rutynowo sprawdza się także układ Rh. Trzeba sobie bowiem uświadomić, że na krwinkach czerwonych istnieje cała masa przeróżnych antygenów, które pogrupowano, wg najnowszych danych, w aż 35 układów. Poza układami AB0 i Rh, do najważniejszych w praktyce klinicznej układów należą: Kell, Duffy, Lewis, MNS, Kidd. Te, wydawać by się mogło, dziwne nazwy, związane są zwykle z historią ich odkrycia i często pochodzą od nazwisk ludzi, którzy przyczynili się do ich opisania, albo też pacjentów, u których po raz pierwszy je wykryto. Z układem Rh natomiast, wiąże się historia uzyskania surowicy krwi, w której znajdują się przeciwciała, przeciwko antygenowi krwinek występujących u małpy Rhesus (Macaca Mulatta). Tak jak w przypadku układu AB0, tak i w układzie Rh, możliwe są różne kombinacje antygenów z tego układu, czyli: C, c, D, E, e. Kiedy czytamy na wyniku grupy krwi informację Rh- (ujemny), oznacza to, że na krwinkach czerwonych nie ma antygenu D, ponieważ to w celu określenia jego obecności przeprowadzane jest badanie układu Rh. Analogicznie wygląda sytuacja z wynikiem Rh+ (dodatni). Czasem, zamiast Rh- lub Rh+, na wyniku możemy przeczytać RhD- lub RhD+ i oznacza to dokładnie to samo.
Dlaczego dobranie odpowiedniej krwi do transfuzji jest tak ważne?
Od czasu, kiedy krew zaczęła być używana jako preparat leczniczy, okazało się, że właściwy dobór grupy krwi do przetoczenia ma niebagatelne znaczenie. Wszystkiemu winne są przeciwciała, czyli białka produkowane przez organizm, które mają zdolność łączenia się z konkretnymi antygenami. Efektem takiego połączenia, w dużym uproszczeniu, jest zniszczenie komórki, na której znajdują się te antygeny. Warto zapamiętać, że zdrowy człowiek nie produkuje przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom występującym we własnym organizmie. W przypadku układu AB0, produkuje natomiast tzw. naturalne przeciwciała, przeciwko wszystkim antygenom z tego układu, których sam nie posiada. Przetoczenie krwi niezgodnej grupowo powoduje spotkanie antygenów krwinek dawcy z przeciwciałami biorcy i może wywołać rozpad krwinek czerwonych, co określane jest jako ostra reakcja hemolityczna. Stan taki jest bardzo niebezpieczny i może się w najcięższych przypadkach skończyć zgonem chorego.
Konflikt serologiczny w zakresie czynnika Rh
Dla obcych antygenów, przeciwciała powstają dopiero po pierwszym kontakcie w odpowiedzi na ten antygen. Taka sytuacja ma miejsce w rozwoju konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh. Kiedy krew matki jest Rh- (ujemna), zaś dziecko posiada krew Rh+ (dodatnią), podczas porodu, bądź niekiedy w przypadku poronienia, niewielka ilość krwi płodu może dostać się do krwiobiegu matki. W tej sytuacji, ponieważ matka sama nie posiada antygenu D, w odpowiedzi na kontakt z nim, produkuje przeciwciała, które podczas kolejnej ciąży będą mogły przejść przez łożysko i jeśli tym razem dziecko też będzie miało grupę Rh+, jego krwinki zostaną zniszczone. Aby przeciwdziałać takiemu zjawisku, maksymalnie szybko należy po porodzie podać kobiecie preparat immunoglobuliny, który wyeliminuje z krwiobiegu krwinki pochodzące od dziecka i uchroni matkę przed produkcją przeciwciał przeciw krwinkom dziecka.
Oznaczenie grupy krwi jest ważne
Mając świadomość, jakie są różnice pomiędzy grupami krwi i jak są one istotne, i jak antygenów trzeba nieraz oznaczać nie powinniśmy się dziwić, że oznaczenie, które możemy czasem posiadać w starym dowodzie osobistym, jest niewystarczające dla potrzeb leczniczych. Szczegółową regulacją w tym zakresie, zajmuje się obszerne Rozporządzenie Ministra Zdrowia, które określa, że wiarygodnym wynikiem badania grupy krwi jest wynik z pracowni serologii lub immunologii transfuzjologicznej, lub karta identyfikacyjna grupy krwi. Warto mieć taki aktualny dokument, ponieważ jest on wymagany zawsze przed zabiegiem operacyjnym, a także może się przydać w przypadku nagłej utraty krwi, jeśli wymagana będzie transfuzja. Podobnie, kobiety planujące potomstwo, powinny znać zarówno swoją grupę krwi, jak i grupę partnera aby w razie potrzeby, zabezpieczyć się przed ewentualnym konfliktem serologicznym. Oznaczenie grupy krwi jest więc przykładem prostego badania, które może przynieść ogromne korzyści. Możesz je wykonać m. in. w placówkach Medi Partner.
Dodaj komentarz lub opinię
Opinie i komentarze (0)
Porady Eksperta
Jeżeli w naszej bazie brakuje
odpowiedzi na Twoje pytanie
zapytaj naszego Eksperta
Najnowsze firmy w bazie
Reforma Sp. c. - Gdańsk
Re-Forma to zespół doświadczonych fizjoterapeutów, którzy swoją praktykę zawodową prowadzą w Gdańsku. Gabinet...
Wojciech Krajewski Denticon - Sopot
Periodontolog i implantolog Wojciech Krajewski od lat świadczy swoje usługi w gdańskim gabinecie, do którego...
Newsletter
